1972 - 2020 - al 48 jaar !

Trintelzand: dijkbescherming als natuurgebied  of natuurgebied als dijkbescherming?

Nieuwsbericht van Rijkswaterstaat - gepubliceerd op: 13 oktober 2017- Laatste update: 13 oktober 2017 15:45 uur Trintelzand: een gebied vol leven In het Markermeer komt een nieuw natuurgebied: Trintelzand. Het gebied krijgt een omvang van 270 ha. Met Trintelzand willen we variatie aanbrengen in het onderwaterlandschap. Hierdoor komen er straks meer verschillende plant- en diersoorten voor in het Markermeer en verbetert de waterkwaliteit.

Op 13 oktober j.l. maakte Rijkswaterstaat haar laatste plannen bekend over de aanleg van het Trintelzand: de dijkbescherming van het westelijk deel van de Houtribdijk met vooroeverdammen en een lagunegebied aangelegd met zand aan de zuidkant van de dijk in het Markermeer. Samen met de Markerwadden ontstaat een groter eilanden rijk met ondiepe en beschutte watervlakten waarvan de ecologen hoge verwachtingen hebben voor de voedselrijkdom van het Markermeer voor planten en dieren in dit meer. Wij hopen van harte dat het allemaal gaat werken, want er is weinig bewezen techniek bij deze plannen. De optie van het open en doorlaatbaar maken van de Houtribdijk komt in deze plannen jammer genoeg nog steeds niet voor. Het vermengen van de waterhuishoudens van IJsselmeer en Markermeer is in onze visie nog steeds een onmisbaar element in het herstel van de estuariene natuur in het IJsselmeergebied. Heel veel onderzoek heeft aangetoond dat daarmee echt een verbetering van de ecologische omstandigheden in vooral het Markermeer kan worden verwacht.

Muggen als voedselbron Ria Kamps, programmamanager Waterkwaliteit en Natuur bij Rijkswaterstaat en Rosalie Heins, ecoloog, kijken vanaf de Houtribdijk bij Trintelhaven naar het Markermeer. 'Ik zie het al voor me, in plaats van de harde steile oevers zie je hier straks mooie, glooiende land-waterovergangen waar het krioelt van leven: microscopisch kleine dieren, jonge vis schuilend tussen de planten, volwassen vis paaiend en jagend en een dode boom als leefgebied', schetst Kamps het landschap. Heins vult aan: 'Een prachtplek voor waternatuur. Ik verwacht massa's muggenlarven. Dit is prima voer voor het waterleven maar ook voor de vleermuizen. Die gebruiken de Houtribdijk als oversteek als ze het IJsselmeergebied oversteken. Trintelzand is straks een plek waar we wel blij kunnen zijn met wolken muggen. Die leveren hier geen overlast voor bewoners maar zijn wel een heel belangrijke voedselbron.' Een gebied vol leven Trintelzand bestaat straks uit zandplaten, zogenoemde 'plas-drasmilieus' en ondiep water in de luwte van de zandige oevers. Samen vormen de leefgebieden een ondiepe baai met veel waterplantvelden en rietland. Een groot deel van deze nieuwe natuur is niet direct zichtbaar, omdat deze zich onder water bevindt. Van het nieuwe gebied profiteren macrofauna zoals mosselen, slakjes en insecten. Ook voor vissen zoals spiering en snoekbaars fungeert Trintelzand als kraamkamer. Vissen en mosselen zijn voedsel voor een grote diversiteit aan vogels zoals kuifeend, brilduiker, visdief en fuut. Trintelzand zorgt zo voor een gebied vol leven, met zandplaten, slikvelden en rietoevers. Slim gebruik van slib en zand In de oorspronkelijke plannen had Trintelzand een compensatieopgave van 90 ha. De Combinatie Houtribdijk heeft een aanbieding gedaan voor een extra uitbreiding naar 270 ha. De uitbreiding is vooral mogelijk dankzij slim gebruik van slib en zand dat vrijkomt door het maken van de putten voor de dijkversterking. Het huidige ontwerp is in overleg met provincie Flevoland, provincie Noord-Holland en Natuurmonumenten geschikt gemaakt voor de Kaderrichtlijn Water-opgave in het Markermeer. De werkzaamheden aan de Houtribdijk en Trintelzand duren tot medio 2020. Efficiënt gebruik van grond De uitbreiding van Trintelzand is een mooi resultaat, want Rijkswaterstaat was nog op zoek naar een alternatieve locatie voor het leefgebied dat in eerdere plannen gerealiseerd zou worden in de Hoornse Hop. Dit jaar keurde de minister de aanvulling goed, waardoor de Houtribdijk naast waterveiligheid ook een waterkwaliteitsopgave meekrijgt. Kamps is enthousiast over de combinatie van verschillende opgaven: 'Veel van de Kaderrichtlijn Water-maatregelen worden uitgevoerd in combinatie met andere projecten, zoals Natura 2000. Nu we een waterveiligheidsproject, natuurproject en waterkwaliteitsproject kunnen combineren is het eigenlijk een driedubbele winst.'

Visuele impressie van Trintelzand, de nieuwe onderwaternatuur in het Markermeer