1972 - 2020 - al 48 jaar !

Dijkversterking Markermeerdijk: onvoldoende kennis en te weinig draagvlak

De plannen voor de dijkversterking van de Markermeerdijk tussen Hoorn en Amsterdam liggen flink onder vuur. De dijk is een provinciaal monument. Specialisten in waterveiligheid waarschuwen voor onvoorziene gevolgen, de commissie MER heeft fikse kritiek én er is  groot gebrek aan maatschappelijk draagvlak. Alle seinen staan op rood, maar de minister geeft groen licht aan het consortium van hoogheemraadschap en aannemers. Bewoners dienden een petitie in bij de Tweede Kamer. Voor CDA, VVD, D66 en CU was dit aanleiding voor een motie, gericht op nader onderzoek en 'bewezen sterkte'. De motie zal na het zomerreces in stemming worden gebracht. Aanstaande dinsdag zegt het dagelijks bestuur van het hoogheemraadschap (HHNK) waarschijnlijk ‘ja’ tegen een risicovol plan voor grootschalige dijkversterking. Dat het ook anders kan, blijkt uit de resultaten van  enkele maanden overleg tussen experts, provincie, bewoners en HHNK over Uitdam onder leiding van de Deltacommissaris. Dit leidde tot een advies waarbij het stuk van de huidige dijk bij Uitdam grotendeels gespaard blijft. Ook voor Durgerdam wordt een jaar extra genomen om met experts en bewoners te komen tot een breed gedragen oplossing. ENW: Meer onderzoek nodig Niet alleen bewoners langs de dijk maken zich grote zorgen over de plannen van het HHNK. Experts van het Expertise Netwerk Waterveiligheid (ENW), het kennisnetwerk van de specialisten in waterveiligheid, uiten hun zorg in een officieel rapport waarin ze wijzen op risico’s die onvoldoende door het HHNK worden onderkend. Ook bij de dijkversterking van de dijk tussen Hoorn en Enkhuizen zijn er problemen geweest. De bewoners hebben meerdere malen verzocht om een deugdelijke risico-analyse, maar ondanks toezeggingen zonder resultaat. Bovendien vinden experts dat er te weinig onderzoek is gedaan naar alternatieve oplossingen. ENW (september 2015) “acht het mogelijk dat in rekening brengen van Bewezen Sterkte in combinatie met pompen tot een substantiële reductie van de dijkversterkingsopgave leidt.” De Minister liet op voorstel van het ENW weliswaar een verkennende studie naar ‘bewezen sterkte’ uitvoeren, maar dit onderzoek is tot op heden  niet afgerond. En zonder de resultaten van dit onderzoek is er volgens het ENW geen goed oordeel te vellen over oplossingsrichtingen. Deltacommissaris adviseert tegen plannen van HHNK bij Uitdam In Uitdam heeft men in drie maanden een intensief proces doorlopen, waarbij het resultaat is dat men uiteindelijk niet gekozen heeft voor het afgraven van de oude dijk en het bouwen van een hele nieuwe dijk een stukje verder het water in. De monumentale dijk kan hier nu behouden blijven. De vraag dringt zich op hoe de rest van de Markermeerdijk eruit zou gaan zien als deze even zorgvuldig bekeken zou worden als in Uitdam. Tussentijdse Milieu Effect Rapportage zeer kritisch Deze week is  een  tussentijds rapport verschenen van de Commissie Milieu Effectrapportage (mer). De kritiek is niet mals. De meest ontluisterende conclusie luidt dat niet wordt aangetoond waarom de voorgestelde ingrepen noodzakelijk zijn. Bovendien wordt er niet voldoende naar alternatieven en landschappelijke inpassing gekeken. Het Hoogheemraadschap kijkt vanuit een beperkte blik, versterken in grond: asverschuiving (een nieuwe dijk buitenwaarts bouwen), vooroevers, oeverdijken. Wisselende argumenten  In 2006 zijn de dijken voornamelijk afgekeurd op binnenwaartse macrostabiliteit o.a. als gevolg van een langdurig hoog waterpeil. ENW zegt daarover in het rapport van RWS van december 2015 (blz. 80): “Op basis van de huidige studies lijkt de waterstand nauwelijks invloed te hebben op het voor de Markermeerdijken dominante mechanisme macrostabiliteit binnenwaarts.” Dit is voor de minister reden om geen nader onderzoek meer te willen doen naar de invloed van pompen op de Houtribdijk. Een langdurig hoog waterpeil zou geen belangrijke rol meer spelen, maar de dijken zijn er nog steeds op afgekeurd. Dit alleen al vraagt om extra onderzoek. Gelden de faalmechanismen uit 2006 waarop de dijken zijn afgekeurd nog wel? Als deze faalmechanismen nog gelden kunnen pompen een belangrijke rol spelen; als deze faalmechanismen niet meer gelden kan de dijkversterking aanmerkelijk soberder dan op dit moment wordt voorgesteld.  Opvallend is dat de minister aangeeft dat pompen in de Houtribdijk voor de lange termijn wél een serieuze optie zou kunnen zijn. Ze is, schrijft ze op 6 juli, bereid te laten onderzoeken of, en zo ja op welke wijze, pompen in de Houtribdijk zouden kunnen bijdragen aan de waterveiligheidsopgave. De vraag werpt zich nu op waarom deze optie, die zoveel voordelen biedt, niet nu al wordt onderzocht door onafhankelijke experts in samenhang met de ook door ook de minister kansrijk genoemde methodiek van 'bewezen sterkte’. Het zou getuigen van een verstandige, integrale visie op het hele IJsselmeergebied in plaats van alleen te focussen op de Markermeerdijk. En is het dan niet jammer en extra kostbaar om  nu, op korte termijn, eerst de dijken  af te graven en te vervangen door nieuwe dijken, oeverdijken en vooroevers? Bewoners voelen zich bedrogen De minister wil op korte termijn geen onderzoek naar pompen in de Houtribdijk. ‘Er is al genoeg onderzoek gedaan’. Wat zij niet noemt, is dat de onderzoekers die gekeken hebben, vele kanttekeningen hebben gemaakt  en stevige aanbevelingen hebben gedaan. Deze uitkomst is even teleurstellend als onverklaarbaar. Bewoners voelen zich bedrogen in een proces dat in hun ogen wordt gekenmerkt door manipulatie, verdeel- en heerspolitiek en afleidingsmanoeuvres. Het overleg met het hoogheemraadschap en de uitvoerders is voorlopig stopgezet: ‘Het heeft weinig zin om te praten met een partij die uitsluitend met ons in gesprek is omdat dat nu eenmaal moet, maar alles aangrijpt om ons buiten de boot te houden. Zo rest ons niets anders dan de juridische weg om de beleidsmakers te dwingen met een deugdelijk plan te komen. We hadden dat graag anders gezien.’