Het IJsselmeer, het grootste zoetwatergebied van Europa. Nederlands grootste verblijfplaats van vogels, internationaal als Wetland erkend
en tevens Vogelrichtlijngebied, cultuurhistorisch erfgoed, een schitterend natuurgebied en... de enige nog open plek met vergezicht !
© MK-DATA 2011-2020
OUDE WEBSITE IJSSELMEERVERENIGING
1972 - 2020 - al 48 jaar !
Afsluitdijk, make over of face lift?
Op het verbeteren van de Afsluitdijk is nu een aantal jaren gestudeerd. Eerst gingen de
ideeën uit naar een drastische verhoging en versteviging ivm de verwachte hogere
zeespiegel en forsere stormen. De IJsselmeervereniging heeft in die fase er voor
gepleit de dijk niet alleen icoon van veiligheid te laten zijn, maar ook icoon van
duurzaamheid. Dat zou moeten gebeuren door de mogelijkheden voor ecologisch
herstel van het IJsselmeer en voor winning van groene energie, een forse impuls te
geven. Daar is slechts schoorvoetend naar geluisterd, maar er lijken nu toch
mogelijkheden te worden benut.
In januari 2016 heeft de regering het Rijksinpassingsplan Afsluitdijk vastgesteld. Daarin is
voor wat betreft de veiligheid besloten de dijk niet te verhogen, maar uit te gaan van een
“overslagbestendige” dijk. Dat betekent dat juist de binnenzijde van de dijk wordt
verstevigd. Dit moet tot 2050 voldoende zijn. Hierbij is het principe van “adaptief
deltamanagement” leidend. Daarnaast is besloten de scheepvaartsluizen en de spuisluizen niet alleen te renoveren, maar
ook zo mogelijk ecologisch (vistrek) en energetisch te verbeteren. Er is een grote oplossingsruimte voor voorstellen voor
“slimmer“ pompen. Energiewinning is daarbij (helaas) niet
voorgeschreven, maar de ruimte om de mogelijkheden te benutten
is wel gegeven. Naar het beperken van de nadelen voor vogels
tijdens de werkzaamheden, is samen met Natuurmonumenten en
anderen uitvoerig onderzoek verricht en zijn voorstellen gedaan.
Daarnaast is een project De Nieuwe Afsluitdijk opgezet dat de
regionale ambities voor ecologische en toeristische mogelijkheden
verder gaat ontwikkelen. Dit project wordt getrokken door de twee
provincies, omdat de verantwoordelijkheden voor natuur en
toerisme bij de provincies zijn komen te berusten. Friesland is
trekker. Om te voorkomen dat alle mogelijk ingrepen tot een
verrommeld beeld leiden is ook een landschapsontwikkelingsplan
opgesteld dat leidend wordt voor het esthetische karakter van de
ingrepen.
We komen nu in een spannende fase van het proces, namelijk de aanbesteding. Die loopt anders als we gewend waren. Er
wordt niet meer een gedetailleerd plan aanbesteed, waarbij in feite alleen de prijs doorslaggevend is voor de gunning, maar
er wordt een programma van eisen gepresenteerd, waarop de diverse consortia die belangstelling, hebben hun creativiteit
kunnen botvieren op het uiteindelijke plan. Dus ook op materiaalkeuze, architectuur en landschapsarchitectuur. Er gaat nu
geconcurreerd worden op de oplossingen voor veiligheid, ecologie,
energie en esthetiek. Wie uiteindelijk, op grond van welke criteria
beoordeeld, is nog even onduidelijk, maar gevreesd moet worden
dat we dan weer in een black box verzeild zijn. Dus dat de keuze
van de aannemerscombinatie, zoals gebruikelijk weer achter
gesloten deuren plaatsvindt. Dat is jammer omdat we zo de
discussie over de kwaliteit van de gepresenteerde oplossingen
gaan missen.
Deze fase gaat anderhalf jaar duren en begint eind 2016. De
opdracht wordt in 2018 verleend. De werkzaamheden moeten zijn
afgerond in 2022. Voor de zomer worden de “klantwensen”door
RWS verzameld en teruggelegd bij de deelnemende consortia.
Welke veranderingen staan nu op de rol?
•
Het renoveren van de scheepvaartsluizen, met zo mogelijk een vergroting van de sluizen bij Kornwerderzand ivm de
belangen van de scheepsbouw in Makkum en Vollenhoven (grote luxe jachten). Financiering nog niet rond.
•
Het renoveren van de spuisluizen. Hier is besloten dat ivm de waterveiligheid er turbines zullen worden ingebouwd,
om in extreme situaties water te kunnen uitmalen bij elk getij. Spannend hier wordt of de turbines ook kunnen worden
ingezet om elektriciteit op te wekken als normaal gespuid wordt (stromingsenergie), een gekoesterde wens van de
IJsselmeervereniging. Ook de visvriendelijkheid van het spuien moet drastisch beter, zowel om het uitspoelen van vis
te verminderen, als de visintrek mogelijk te maken.
•
De mogelijkheden voor “blue energy”, dus het winnen van energie door de spanning tussen zoet en zout water te
benutten verkeert nog in een experimentele fase, via een proefopstelling die nu functioneert. Daarom voorlopig geen
grootschalige experimenteerruimte.
•
Een opwaardering van het gebied rond het monument en mogelijk van het monument zelf, zodat daar een langer en
aangenamer verblijf mogelijk is en de pleziervaart ook kan aanleggen. Financiering rond.
•
De bouw van een inspiratiecentrum/
beleefcentrum/bezoekerscentrum bij Kornwerderzand. Dit
moet een ankerpunt worden om het bezoek aan de
Afsluitdijk, waar al veel Japanners, Chinezen etc. komen, te
vergroten. Mogelijk wordt het ook een springplank voor meer
toerisme in Friesland en de andere noordelijke provincies. De
financiering hiervan ( €12 miljoen) is rond en het moet
gereed zijn voor Leeuwarden/Friesland culturele hoofdstad
wordt in 2018. Hiervoor zijn een aantal consortia in de race.
Voor deze zomer keuze.
•
De aanleg van de vismigratierivier bij Kornwerd, die nu zo
goed als zeker is.
•
De aanleg van een fietspad aan de Waddenkant van de Afsluitdijk. Mogelijk wordt dit een “solar road” waarvan het
wegdek als energieopwekker wordt ingericht.
Als deze fase is afgerond zal het project De Nieuwe Afsluitdijk worden voortgezet. Onder meer door de toeristische
mogelijkheden te verbeteren, door deze te koppelen aan een groter toeristisch pakket in Noord-Holland en Friesland en
door de zogenaamde Waddenpoort, het kustgebied tussen Makkum en Harlingen, verder te ontwikkelen.
In Kornwerderzand is zeer onlangs een informatiecentrum geopend. Dit geeft op boeiend manier informatie over de plannen.
Enkele websites:
•
www.vismigratie.nl
•
www.rijkswaterstaat.nl/water/projectenoverzicht/afsluitdijk
•
www.deafsluitdijk.nl