1972 - 2020 - al 48 jaar !

04-01-2010 - Deining in de Delta

Zoals bekend wordt er rekening gehouden met een zeespiegelstijging van 0,65 tot 1,30 meter in het jaar 2100 en van 2 tot 4 meter in 2200. Er komt een deltawet waterveiligheid en zoetwatervoorziening en een uitvoeringsprogramma. Beloofd wordt dat dit deltaprogramma sterk inzet op innovatie. 'Dat is maar goed ook, want wij zijn verre van gerust op een aanpak waarbij alleen het noordelijk IJsselmeer gaat meestijgen met het zeepeil en Markermeer/IJmeer niet.' Een met anderhalve meter verhoogd een superdijk te maken dat moet worden tegengehouden door van de Houtribdijk een superdijk te maken vinden wij niet nodig om onze zoetwatervoorraad veilig te stellen. Wij geven de voorkeur aan een meestijgen van de hele IJsselmeerdelta, waarmee een veel geleidelijker peilverhoging nodig is en de kusten ook veel geleidelijker op hoogte kunnen worden gebracht. Daarmee wordt ook veel beter ingespeeld op onzekerheid over de snelheid van toekomstige peilverhoging: valt het mee dan kan het rustiger aan en zo niet dan kan er een schepje bovenop. Dat scheelt bovendien een hoop problemen meer stroomopwaarts met de IJssel en langs de IJsselmeerkust. Echt innoveren betekent voor ons het inzetten op afsluitbare open dijken zodat er weer een estuarium mogelijk wordt. Die afsluitbare open waterkeringen worden in de Rijnmond wel voorgesteld dus waarom niet ook hier. Open was het als Zuiderzee heel lang wel en pas 75 jaar niet. Gelukkig is de rigoureuze peilverhoging al behoorlijk afgezwakt nu wordt gesteld: peilstijging is overigens zeker niet de enige oplossing. Ook andere oplossingsrichtingen worden onderzocht om de IJsseldelta in de toekomst veilig te houden. Dat is mooi maar dan moet de speelruimte niet nu al worden ingedamd met verstedelijking van IJburg en Almere in het IJmeer/Markermeer. Inmiddels zijn de plannen van Almere voor een buitendijkse IJstad richting Amsterdam door het kabinet beoordeeld en onrendabel bevonden. Men vindt het in Den Haag een mooie oplossing als er wordt geoptimaliseerd. Dit is een geruststellende voorwaarde want veel valt er niet te optimaliseren. De IJmeerlijn, nu deels als tunnel gedacht, kan een brug worden, maar blijft onrendabel. Toen er nog meegelift kon worden met de afgeblazen Zuiderzeelijn naar Groningen was deze lijn al een onhaalbare zaak. En dat is niet veranderd. Den Haag heeft bovendien nog meer verstedelijkingsclaims vanuit de Metropoolregio Amsterdam te verwachten, waarbij per geïnvesteerde euro aanzienlijk meer woningprogramma kan worden geleverd omdat, die locaties op het oude land zijn gelegen. Alleen al Amsterdam heeft laten weten nog wel ruimte voor meer dan 70.000 woningen te kunnen vinden. Daarbij kan vaak worden aangesloten op infrastructuur in de buurt die er al ligt. Almere is dan in het nadeel. Bouwen in groot onveilig open water is duur, vooral als er niet gepolderd wordt maar gedempt. Het nieuwe maaiveld ligt immers niet op de bodem maar moet boven water worden gebracht. Een ander wezenlijk nadeel is dat er niet met een halve IJmeerlijn kan worden volstaan als blijkt dat door bijvoorbeeld bevolkingskrimp maar de helft van het woningbouwprogramma nodig blijkt. Het verliesrisico is dus nog veel groter. Voor een regering die tobt met enorme begrotingstekorten is de keuze dan snel gemaakt. Ook als het gaat om investeringen als voorgesteld onder de titel Toekomstbeeld Markermeer-IJmeer (TMIJ). Die moeten de natuur in het gebied verbeteren. Den Haag zal zich ook hierbij de vraag stellen of dit geen in het water gegooid geld wordt. De optimaliseringsvraag kan dan wel eens nieuwe vergezichten openen. Bevolkingskrimp, begrotingstekorten en Europese richtlijnen kunnen de balans wel eens heel snel laten doorslaan van het doen van dingen naar het ongedaan maken ervan. En dan is het openen van de Houtribdijk een eenvoudige en goedkope eerste stap. Het wordt meedeinen dus op de grote golven van heel andere urgenties dan er nu nog worden bepleit. Almere heeft de jongste beroepsbevolking van ons land. Vanaf 2011 is de naoorlogse geboortegolf met pensioen. Dan slaat de werkgeversmarkt om in een werknemersmarkt. Almere en Lelystad worden dan hoogst aantrekkelijke vestigingsplaatsen met de schaars geworden werkers dichtbij. Dat zal directies niet ontgaan. Wij feliciteren Almere alvast met de komst van een Hogeschool. Wij hebben altijd al voor een Universiteit in Almere gepleit. Zo wordt Almere nog eens een zelfstandige binnendijkse enkelstad aan een open IJmeer/Markermeer. En kan het peil in de IJsselmeerdelta ongestoord blijven meestijgen met de zee.

Column Marten Bierman.  Er is weer veel nieuws onder de zon in en rond het Markermeer en IJmeer. Nationaal is inmiddels als uitvloeisel van de Veerman- adviezen een Deltacommissaris als regisseur benoemd en zal vanaf 2012 het Deltafonds inwerking treden. Daar moet vanaf 2020 minimaal een miljard euro per jaar in worden gestort.