Het IJsselmeer, het grootste zoetwatergebied van Europa. Nederlands grootste verblijfplaats van vogels, internationaal als Wetland erkend
en tevens Vogelrichtlijngebied, cultuurhistorisch erfgoed, een schitterend natuurgebied en... de enige nog open plek met vergezicht !
© MK-DATA 2011-2020
OUDE WEBSITE IJSSELMEERVERENIGING
1972 - 2020 - al 48 jaar !
Hoe moet de natuur in het Markermeer en IJmeer worden verbeterd
Met deze onderzoeksmiddelen is een groot aantal onderzoeksvragen beantwoord. De vragen hebben betrekking op
een aantal mogelijke maatregelen ter verbetering van de natuurwaarden:
Verminderen slibgehalte
Luwtemaatregelen
Verdiepingen
Afdekken slib
Vergroten habitatdiversiteit en –dynamiek
Grootschalig moeras
Vooroever Lepelaarplassen
Heldere ondiepe zones
Vergroten dynamiek
Versterken ecologische verbindingen
Vismigratie
Verbinden binnen-buitendijks
Semi-open verbinding IJsselmeer-Markermeer
Evenwichtige visstand
Visserijreductie
Het slibprobleem
De oplossing van het slibprobleem is volgens de onderzoekers vooral nodig om veel meer bodemleven (planten
schaal en schelpdieren etc) mogelijk te maken. Hiervoor is creëren waterhelderheid van belang, maar dit werkt alleen
als het niet te diep is. Luwte structuren in diep water houden het meeste slib op z’n plaats, maar daar is dan toch
geen bodemleven omdat het te diep en te donker is. Dat betekend dat aanleggen van luwte structuren moet
plaatsvinden op plekken waar het niet te diep is, maar ook dat het maken van nieuwe ondiepe luwe gebieden zoals
moeras eilanden zoals bij de Marker Wadden de bedoeling is, ook werken. Ook het maken van putten (waarin het
slib stroomt) maken in de directe omgeving meer helderheid. De narigheid is dat het aanleggen van die putten zelf
weer veel bodemleven vernietigt.
In z’n algemeenheid zeggen de onderzoekers dat luwte structuren (dammen) het beste werken als ze lang zijn en in
gebieden worden aangelegd waar nu al waterplanten voorkomen (langs de Noord-Hollandse kust en de Hoornse
Hop).
Een gat in de Houtribdijk
Naast de vele andere ecologische doelen en hiervoor beoogde maatregelen wordt ook het nodige gezegd over de
betekenis van een opening in de Houtribdijk. Royals Haskoning reproduceert de gebruikelijke bezwaren en
structureert haar onderzoek met een aantal ongelukkige varianten, die of niet kunnen of niet doen wat we zouden
willen:
1.
Grootschalige niet-afsluitbare opening van globaal 1/3 deel van de Houtribdijk waarbij de opening wordt
vervangen door een brug om de verkeersfunctie van de dijk in stand te houden. De onderzoekers zien hier
een wezenlijke bijdrage aan de oplossing van het slibprobleem, verbetering van de waterkwaliteit en
ecologie.Maar deze optie kan volgens de onderzoekers niet want is onveilig en veel te duur en niet in lijn met
het het Nationaal Waterplan 2009-2015 en het Deltaprogramma IJsselmeergebied, dat veiligheid en
zoetwatervoorraad als enige maatstaf hanteert. Als positief punt zien de onderzoekers de vrije doorvaart voor
de beroepsvaart.
2.
Kleinere en afsluitbare opening van enkele 10-tallen tot maximaal 100 meter breedte. Ook hier wordt ter
plaatse van de opening een brug aangebracht voor het verkeer. Deze oplossing draagt volgens de
onderzoekers niets bij aan de oplossing van het slibprobleem en voegt ecologisch (waterkwaliteit vismigratie
etc.) maar heel weinig toe aan de bestaande sluizen. Daarnaast blijft dit in relatie tot het rendement een te
duur plan.
3.
Een serie afsluitbare buizen/kokers door de dijk of hevelbuizen. Deze zijn minder duur, maar voegen net als
de bovenstaande aanpak weinig toe.
Onlangs publiceerde de IJsselmeervereniging een plan dat veilig kan en substantieel kan bijdragen aan de oplossing
van de ecologische problemen van het Markermeer en IJmeer. Zie hiervoor “IJsselmeerberichten september 2015”
op onze website www.ijsselmeervereniging.nl
Voor wie het gehele onderzoeksverslag wil lezen http://www.nmij-kennissysteem-maatregelen.nl
“Hoe moet de natuur in het Markermeer en IJmeer
worden verbeterd”. Daarnaar is de afgelopen 5 jaar
uitgebreid onderzoek gedaan in opdracht van
Rijkswaterstaat.
Het onderzoeksprogramma Natuurlijk(er)
Markermeer-IJmeer (NMIJ; sinds 2010 in uitvoering
en liep tot eind 2015) heeft een groot
onderzoeksverslag gepubliceerd. Het programma is
uitgevoerd door Royal HaskoningDHV (voorheen
Royal Haskoning) in combinatie met Deltares in de
rol van kennismanager.
Het programma “Natuurlijker Markermeer en IJmeer”
is een praktijkgericht onderzoeksprogramma waarin
vier onderzoeksmiddelen zijn ingezet:
• bureaustudies;
• modelstudies;
• monitoring bestaande situaties;
• veldexperimenten.