Het IJsselmeer, het grootste zoetwatergebied van Europa. Nederlands grootste verblijfplaats van vogels, internationaal als Wetland erkend
en tevens Vogelrichtlijngebied, cultuurhistorisch erfgoed, een schitterend natuurgebied en... de enige nog open plek met vergezicht !
© MK-DATA 2011-2020
OUDE WEBSITE IJSSELMEERVERENIGING
1972 - 2020 - al 48 jaar !
30-08-2013 - Zoute spiering paait door Afsluitdijk niet in IJsselmeergebied
Zoute spiering, die voorkomt in de Waddenzee en Noordzee, paait nog
nauwelijks in het IJsselmeergebied, blijkt uit zojuist gepubliceerd
onderzoek van IMARES Wageningen UR en de Universiteit van Brussel.
Dit is onderzocht omdat het slecht gaat met de ingesloten
zoetwaterpopulatie in het IJsselmeer en Markermeer. Als gevolg
daarvan zijn ook veel visetende watervogels sterk in aantal afgenomen.
Vanwege de achteruitgang van spiering als belangrijke voedselbron voor
deze vogelsoorten is onderzocht of de twee populaties spiering nog in
verband staan en of de migrerende spiering nog bijdraagt aan de
zoetwaterpopulaties.
Barrière Afsluitdijk
Spiering is een trekvis die vroeger vrijelijk de Zuiderzee in en uit zwom: naar het zoete water om te paaien en daarna weer naar zee.
Sinds de aanleg van de Afsluitdijk komen er twee vormen voor: de trekkende variant die in de Waddenzee en Noordzee leeft en
paait in bereikbaar zoet water en een ingesloten populatie die in het IJsselmeer en Markermeer voorkomt en daar ook paait. Met
deze zoetwaterpopulatie gaat het niet goed sinds 1990. Als gevolg daarvan zijn ook veel visetende watervogels sterk in aantal
achteruitgegaan.
Natura2000-gebied
Gebaseerd op het belang voor viseters zoals zwarte stern, fuut, dwergmeeuw, nonnetje en grote zaagbek zijn beide meren
aangewezen als Natura2000-gebied. Vanwege de achteruitgang van spiering als belangrijke voedselbron voor deze vogelsoorten
rees de vraag of de twee populaties spiering nog in verband staan en of de trekkende spiering nog bijdraagt aan de
zoetwaterpopulaties. Daarom is onderzocht of er in de paaitijd op het IJsselmeer en Markermeer individuen voorkomen die uit het
zoute water afkomstig zijn. De mogelijkheden voor uitwisseling zijn beperkt tot de spuisluizen, waar ze doorheen kunnen als er
gespuid wordt.
Gehoorsteentjes onderzoek
Net als in boomstammen worden in gehoorsteentjes van vissen ringen afgezet. Hieruit kunnen de omstandigheden tijdens de groei
afgelezen worden. Zo komen er in vis die in zout water leeft duidelijke hogere concentraties van het strontium isotoop 88Sr voor
dan in zoetwatervis. In samenwerking met de Universiteit van Brussel zijn met behulp van Laser Ablation-ICP-MS analyses de
strontiumprofielen van de kern naar de buitenkant van elk gehoorsteentje gemeten: de kern geeft de omstandigheden weer aan het
begin van het leven, de rand die op het moment van de vangst.
Strontiumprofielen
Aan de hand van de strontiumprofielen in de gehoorsteentjes van spiering die we tijdens de paaitijd in het IJsselmeer en
Markermeer gevangen hebben, hebben we geanalyseerd of er ’zoutwaterspiering’ in het zoete water voorkwam. Als referentie voor
‘zoutwaterspiering’ hebben we ook een tiental exemplaren uit de Waddenzee geanalyseerd. Van de ruim 100 otolieten was er niet
één bij die een duidelijk ‘zout’ signaal liet zien. We concluderen hieruit dat we voorlopig geen aanwijzing hebben dat de zoute
spiering nog in belangrijke mate bijdraagt aan de ingesloten populatie in het IJsselmeergebied.
Bron: IMARES Wageningen UR
Afsluitdijk met de Waddenzee links en het IJsselmeer rechts (foto: Fryslan0109)